Reviews

The Three Ecologies by Félix Guattari

allisonisreading's review

Go to review page

challenging informative slow-paced

4.25

iykyk

annafrieiro's review against another edition

Go to review page

informative reflective fast-paced

4.0

ccharland's review against another edition

Go to review page

inspiring reflective fast-paced

4.75

casparb's review against another edition

Go to review page

4.0

A very impressive piece of ecocritique - or 'ecosophy' - that goes beyond. If we can consider such a thing possible. Guattari has an impressive variety of sources to drawn on - there are distinctly Nietzschean aspects to his prescriptions, and I was particularly satisfied by his views on Lenin.

This was just an incredibly refreshing text from the perspective of ecocritique/environmentalism/ecosophy - whichever. Often, authors of these feel the need to spend pages and pages on statistics, prescribe the same three or four underwhelming solutions. Guattari avoids this, usefully I think (at times eco-philosophers advocate more dramatic action, which is justified in the circumstances, but often distressingly vague).

I can't say that I comprehended The Three Ecologies fully. I'm still very new to the Postmodern philosophers - but this was a wonderful time.

joeri's review

Go to review page

4.0

In dit boek zoekt Guatarri naar een nieuw type subjectiviteit om de spanningen van de 21e eeuw het hoofd te kunnen bieden. Deze uiten zich in een crisis van onze mentale ecologie, onze sociale ecologie en klimatologische ecologie. De mens is, zonder dat hij het beseft, als een schimmel voor de planeet. We hebben de planeet stelselmatig overvraagd en we staan op het punt ecocide te plegen. We hebben de fijngevoelige symbiose tussen ons en de planeet verstoort, hetgeen onvoorzienbare gevolgen zal hebben. Deze invloed is ook antropogeen: de verwoestende kracht ten aanzien van onze biosfeer is het kapitalisme. De daarbij behorende ideologie van competitie heeft geleid tot het plunderen van natuurbronnen.

De bron van de macht van kapitalisme valt echter niet meer te lokaliseren, doordat het volledig geglobaliseerd is. Guatarri noemt de vorm van kapitalisme die daardoor ontstaan is Integrated World Capitalism (IWC). Het meest potente wapen ervan om sociale controle uit te oefenen zonder geweld te gebruiken zijn de massa media en de parallelle expansie van communicatietechnologieën die deze gebracht hebben. Deze creëren bovendien een voortdurende vraag naar producten. Een nieuw type individu wordt gecreëerd door de onzichtbare dwang van marktkrachten, bijgestaan door de massamedia. Deze manipuleren ons door de creatie van een collectieve massamedia subjectiviteit. Dit leidt tot een regressieve infantilisering. Het Andere verliest bovendien al haar scherpte. Het is hier waar onze mentale ecologie op het spel staat. Het is noodzakelijk om ons te verzetten tegen de homogenisering van de massamedia, dat wil zeggen, de manier waarop massamedia onze subjectiviteit standaardiseren weerstaan om IWC niet ons onbewuste consent te geven.

De controle die IWC probeert uit te oefenen is totaal: het probeert een maximaal aantal van existentiële refreinen te beheersen om daarmee de grenzen te bepalen van hoe we denken, voelen en leven. Het is derhalve een proces van existentiële contractie. We denken en voelen als effect daarvan hetzelfde als iedereen, hetgeen een merkwaardige passiviteit oplevert. Om deze homogeniteit te weerstaan, moeten we weer streven naar heterogeniteit. Het is zaak een pragmatische interventie te plegen om te ontsnappen aan de dominante kapitalistische subjectiviteit. Om dit te bereiken moeten we geïsoleerde, singulariteiten activeren. Deze hebben een politieke en katalyserende werking. Volgens Guatarri is dit vooral een voortdurend esthetisch-existentieel proces waarbij we continu nieuwe mogelijkheden moeten zoeken die niet voorgesorteerd zijn door IWC. Het punt is daarom een vorm van dissensus ten opzichte daarvan te cultiveren.

Om de ecologische crisis het hoofd te bieden is het bovendien nodig dat we een andere opvatting van overleven vinden. Guatarri vindt hiervoor inspiratie bij Bateson die stelt dat overleven neerkomt op: overleven is organisme plus omgeving. We hebben daarnaast een immanente, materiële ethiek nodig en moeten de bedrieglijke normalisering van ons leven tegengaan.
De relevantie van het nastreven van een mentale ecologie komt omdat er ook een strijd is om de overleving van ideeën. Het is noodzakelijk ecologisch goede ideeën na te streven in een proces van natuurlijke selectie waarbij we moeten proberen slechte ideeën te laten uitsterven en goede ideeën te verspreiden.

Onze manier van leven op deze planeet staat meer in het algemeen op het spel in de context van een acceleratie van technowetenschappelijke mutaties en demografische groei.
Wat we nodig hebben is een authentieke, politieke, sociale en culturele revolutie om ecologisch schadelijke manieren van leven te overwinnen. Er is echter meer nodig dan een revolutie op grote schaal. We moeten tevens moleculaire domeinen van sensibiliteit hierbij betrekken op het niveau van onze intelligentie en verlangens.

Het menselijk bestaan wordt nu nog volledig gedomineerd door valorisatie in economische zin. Dit proces is echter zo complex en groots geworden, dat de mediërende rol van staten is afgenomen en ons gevoel ergens sociaal bij te horen onder druk staat. Het waardensysteem van het westen is nu ontdaan van haar diversiteit aan dimensies. Het is daarom dat de massamedia erin slagen hun serialisme op te leggen.

Het huidig kapitalisme is hyperuitbuitend, creëert immense zones van ellende in de derde wereld en zorgt voor een marginalisatie van vele segmenten van de samenleving. Hier is bovendien sprake van een hardnekkige paradox: hoewel we steeds meer techno-wetenschappelijke middelen hebben om ecologische crisis en armoede af te wenden, gebeurt dit niet door het onvermogen sociale krachten te organiseren die nodig zijn voor het aanwenden van die middelen met deze doeleinden.
Nog een onderdeel van de crisis is een vermenigvuldiging van nationalistische sentimenten en eisen, derde-wereldsvorming met een daarmee gepaard gaande exacerbatie van kwesties rondom immigratie en racisme.

Om dit soort crisis het hoofd te bieden hebben we een ecosofie nodig die de menselijke praxis in zoveel mogelijk domeinen reconstrueert. We moeten collectief gehersingulariseerd worden, zodanig dat we de ellende en wanhoop die de massamedia produceren overwinnen. De ecosofische taak komt neer op het produceren van een nieuw menselijk bestaan in nieuwe historische contexten. Hiervoor is het nodig de modaliteiten van groeps-zijn te herconstrueren om tegenwicht te bieden aan de standaardisering van massamedia en conformisme.
Hiervoor is ook een andere opvatting van subjectiviteit vereist, eentje die niet zo rechtdoorzee is als die van Descartes. In plaats van over een subject te spreken, is het adequater te spreken van componenten van subjectivering, waardoor er een andere relatie ontstaat tussen individu, subjectiviteit en de omgeving.

Bovendien moeten er nieuwe paradigma’s worden uitgevonden die ethisch-esthetisch geïnspireerd zijn samen met een discours die subjectiviteit gaat opvatten als iets dat verbonden is aan kunstmatige vormen van intelligentie, kosmisch en mechaniek is. De ecosofie die hierbij hoort moet zich richten op onze sociale ecologie, mentale ecologie en de bredere ecologie van ons milieu.
Guatarri zoekt naar dissidente vormen van communicatie, die gehoorzamen aan een bepaalde logica van intensiteiten, een eco-logica die evolutionaire processen nastreeft. Dit moet dan dissidente vectoren opleveren die tegengesteld zijn aan de normale, gestandaardiseerde gang van zaken zijn en daarmee leiden tot meer singuliere subjectiveringen. De heterogeniteit die uit deze dissensus ontstaat kan zo leiden tot een breuk met de nu hegemoniale homogeniteit, waardoor er verschillen worden gesticht.

Dit heeft implicaties voor alle drie de ecologieën. De mentale ecologie moet pre-objectief en pre-persoonlijk worden, zodat het vloeibaar en veranderbaar wordt. Het moet een fragment worden van een geïncludeerd midden. Het moet in staat zijn een sociale strijd te decentreren, breukpunten grijpen en naar nieuwe vormen van denotatie, verbinding en significatie streven. Bovendien moet het innovatieve praktijken bevorderen en alternatieve ervaringen constitueren die uitgaan van een respect voor singulariteit. Het gaat kortom om een continue productie van autonomiserende subjectiviteit dat zich kan articuleren in relatie tot de rest van de samenleving.
De sociale ecologie betreft de ontwikkeling van affectieve en pragmatische cathexis in menselijke groepen van verschillende groottes. De veranderingen daarin moeten corresponderen met kwalitatieve reorganisaties van primaire subjectiviteit zoals dat optreedt bij de mentale ecologie. Vanuit de sociale ecologie dient er een processuele semiotiek te worden nagestreefd om een transitie te bewerkstelligen van massamedia naar postmedia, waardoor er nieuwe sociale assemblages ontstaan. Hiervoor is een massa bewustzijnsverhoging nodig, een transformatie van de assemblages van sociale strijd, een technologische evolutie van media die kunnen worden aangewend voor niet-kapitalistische doeleinden, en de herconstitutie van arbeidsprocessen.
Volgens Guatarri draait IWC op vier semiotieken: een economische, juridische, techno-wetenschappelijke en een van subjectivering. Met de sociale ecologie is het de bedoeling de hiërarchie hiertussen te ondermijnen, zodat er een andere subjectiviteit ontstaat dan de productief-economische. Uiteindelijk moet de sociale ecologie menselijke relaties herbouwen op ieder niveau van de socius.

Op het niveau van het milieu moeten we nationale equilibriums stichten ten aanzien van het klimaat, uitstoot reguleren, een machine-ecologie ontwikkelen die als doel heeft de natuur te verdedigen en beschermen, nieuwe levensvormen creëren en een nieuw narratief ontwikkelen met verhalen van permanente hercreatie om het narratief van de Bijbelse genese te vervangen.
Uiteindelijk moeten we nieuwe universums van waarde creëren, zodat processen van singularisering hun consistentie kunnen herontdekken. We hebben nieuwe sociale en esthetische praktijken nodig, nieuwe praktijken van het Zelf in relatie met de Ander, het vreemde. We kunnen ontsnappen aan de grote crisis van onze tijd door het articuleren van een wordende subjectiviteit, een voortdurend muterende socius en een milieu dat opnieuw uitgevonden wordt. Integraal aan de ecosofische praktijk moet het vermenigvuldigen van verschil zijn en het creëren van een creatieve autonomie om uiteindelijk een nieuwe zelfverzekerdheid te vinden die de mens aanzet tot het heroveren van de verschillende domeinen verbonden aan de drie ecologieën.

soniaturcotte's review against another edition

Go to review page

challenging hopeful informative inspiring slow-paced

4.5

More...