Scan barcode
A review by moiramacfarlane
Moderne natuur by Derek Jarman
emotional
inspiring
reflective
sad
slow-paced
4.0
Als de tuin een afspiegeling is van zijn tuinman, en ik denk dat die dat is, dan laat deze de bloei en verwoesting van een prachtig mens in al zijn veelzijdigheid zien. Nadat hij in 1986 met hiv werd gediagnosticeerd, koopt de Britse kunstenaar, filmmaker en schrijver Derek Jarman (1942-1994) een schraal stuk land met een cottage, op één van de meest desolate, winderige plekken langs de kust van Kent, aan de horizon de troosteloze aanblik van de kerncentrale van Dungeness. Op zoek naar rust pakt hij er zijn oude passie voor bloemen en planten op om er een prachtige tuin te maken.
Een tuin zonder grenzen, met een rijkdom aan veelal wilde bloemen. Bloemen, die menige storm, het verzengende zout in de wind, moesten zien te overleven. Beknot, zwart uitgeslagen, deels afgestorven en Derek die daar reddert en weer opbouwt wat is omgewaaid, stekjes, stenen en juthout meeneemt van zijn wandelingen. Een tuin die vecht tegen de elementen, zoals Derek vocht tegen de aids die steeds duidelijker en onontkoombaar zijn leven binnendrong. Een ziekte die niet alleen hem stukje bij beetje vernietigde, maar ook veel van zijn vrienden deed wegvallen.
Moderne natuur, het dagboek dat hij in 1989/1990 schreef, heb ik met vallen en opstaan gelezen. In eerste instantie pakte ik het op in het Engels, en het ís een Engels boek, enorm. Al heb ik levendige herinneringen aan die tijd, als ik in Glasgow bij mijn grandma was, was het Tatcher-effect verpletterend alom aanwezig, er zijn ook enorme gaten, want ik ben hier in Nederland getogen. Tel daarbij op dat mijn wilde plantenkennis groot is, maar niet half zo groot als ik het met Britse benamingen moet doen, de vele namen van bekenden uit die tijd, plaatsen en woorden uit de Londense homoscene, de alternatieve filmwereld, oud Engelse teksten... Het alles willen weten kon ik zo slecht loslaten dat ik mijzelf liet struikelen over alle zelfgecreëerde voetnoten.
Eenmaal begonnen in de Nederlandse vertaling door Henny Corver en Nico Groen (die uitmuntend is!), was er eindelijk de ruimte in mijn hoofd om te verdwijnen in de tuin, mee te voelen met Derek Jarman als hij zijn herinneringen ophaalt, naast zijn ziekbed te zitten en steeds een beetje meer van deze bijzondere man te houden.
Een tuin zonder grenzen, met een rijkdom aan veelal wilde bloemen. Bloemen, die menige storm, het verzengende zout in de wind, moesten zien te overleven. Beknot, zwart uitgeslagen, deels afgestorven en Derek die daar reddert en weer opbouwt wat is omgewaaid, stekjes, stenen en juthout meeneemt van zijn wandelingen. Een tuin die vecht tegen de elementen, zoals Derek vocht tegen de aids die steeds duidelijker en onontkoombaar zijn leven binnendrong. Een ziekte die niet alleen hem stukje bij beetje vernietigde, maar ook veel van zijn vrienden deed wegvallen.
Moderne natuur, het dagboek dat hij in 1989/1990 schreef, heb ik met vallen en opstaan gelezen. In eerste instantie pakte ik het op in het Engels, en het ís een Engels boek, enorm. Al heb ik levendige herinneringen aan die tijd, als ik in Glasgow bij mijn grandma was, was het Tatcher-effect verpletterend alom aanwezig, er zijn ook enorme gaten, want ik ben hier in Nederland getogen. Tel daarbij op dat mijn wilde plantenkennis groot is, maar niet half zo groot als ik het met Britse benamingen moet doen, de vele namen van bekenden uit die tijd, plaatsen en woorden uit de Londense homoscene, de alternatieve filmwereld, oud Engelse teksten... Het alles willen weten kon ik zo slecht loslaten dat ik mijzelf liet struikelen over alle zelfgecreëerde voetnoten.
Eenmaal begonnen in de Nederlandse vertaling door Henny Corver en Nico Groen (die uitmuntend is!), was er eindelijk de ruimte in mijn hoofd om te verdwijnen in de tuin, mee te voelen met Derek Jarman als hij zijn herinneringen ophaalt, naast zijn ziekbed te zitten en steeds een beetje meer van deze bijzondere man te houden.
'But the wind does not stop for my thoughts. It whips across the flooded gravel pits drumming up waves on their waters that glint hard and metallic in the night, over the shingle, rustling the dead gorse and skeletal bugloss, running in rivulets through the parched grass - while I sit here in the dark holding a candle that throws my divided shadow across the room and gathers my thoughts to the flame like moths.
I have not moved for many hours. Years, a lifetime, eddy past: one, two, three: into the early hours, the clock chimes. The wind is singing now.
Eternity, eternity
Where will you spend eternity?
Heaven or hell, which shall it be,
Where will you spend eternity?
And then the wind is gone, chasing itself across the shingle to lose itself in the waves which brush past the Ness, throwing up plumes of salt spray which spatter across the windows. Nothing can hide from it. Certainly no man can be wise before he has lived his share of winters in the world.
The wind calls my name, Prophesy.
Long past the creator destroyed this earth, the joyful songs of the people were silent, the ancient works of giants stood desolate.
The wind whirls in the gutters, screams in the telegraph poles.
I'll huff and I'll puff,
And I'll blow your house down.
Time is scattered, the past and the future, the future past and present. Whole lives are erased from the book by the great dictator, the screech of the pen across the page, your name, Prophesy, your name! The wind circles the empty hearth casting a pall of dust, the candle fizzes. Who called this up? Did I?'