A review by danuunad
Onbepaald door het lot by Imre Kertész
5.0
Een prachtig boek over de ervaringen van een vijftienjarige, Joodse jongen uit Boedapest die in 1944 opeens wordt opgepakt en op transport naar een concentratiekamp wordt gezet. Geschreven in extreem realistische en alledaagse stijl, met veel details, waardoor het verhaal sterk autobiografisch aandoet (al ís het dat niet, aldus de schrijver!).
Ik moest bij het lezen vaak denken aan de documentaire Shoah van Lanzmann of de serie geschiedenisboeken Das Echolot van Kempowski (hoewel ik daarvan nagenoeg niets gelezen heb). De overeenkomst tussen deze werken, en tegelijkertijd het grootste contrast met de andere boeken en (documentaire)films over de Tweede Wereldoorlog die ik ken, is de verbluffend simpele vertelwijze. De gebeurtenissen worden meestal zonder commentaar of duiding weergegeven en dit werkt zo goed dat ik me niet aan de indruk kan onttrekken dat dit de beste manier is om over de Holocaust te vertellen.
Enerzijds reflecteert deze stijl namelijk het feit dat dit onderwerp te groot en te zwaar is om echt te kunnen bevatten. Anderzijds maakt deze stijl het mogelijk om sommige aspecten uit te lichten die anders verloren zouden gaan, zoals de kleine geluksmomenten van de gevangenen of de haast komische aard van de gruwelijkheden en vernederingen die ze ondergaan. Ik heb tijdens het lezen dan ook meermaals hardop moeten lachen. Deze lichtvoetigheid, die niets afdoet aan het verdriet en de tragiek, is erg bijzonder.
Tegen het einde van het boek is er toch nog een beetje ruimte voor reflectie en interpretatie, en komt de hoofdpersoon tot interessante conclusies op basis van zijn ervaringen. Ook dit stuk van het boek is erg mooi, en ik kijk uit naar het lezen van de overige delen van het drieluik waarvan dit boek het eerste deel is.
Ik moest bij het lezen vaak denken aan de documentaire Shoah van Lanzmann of de serie geschiedenisboeken Das Echolot van Kempowski (hoewel ik daarvan nagenoeg niets gelezen heb). De overeenkomst tussen deze werken, en tegelijkertijd het grootste contrast met de andere boeken en (documentaire)films over de Tweede Wereldoorlog die ik ken, is de verbluffend simpele vertelwijze. De gebeurtenissen worden meestal zonder commentaar of duiding weergegeven en dit werkt zo goed dat ik me niet aan de indruk kan onttrekken dat dit de beste manier is om over de Holocaust te vertellen.
Enerzijds reflecteert deze stijl namelijk het feit dat dit onderwerp te groot en te zwaar is om echt te kunnen bevatten. Anderzijds maakt deze stijl het mogelijk om sommige aspecten uit te lichten die anders verloren zouden gaan, zoals de kleine geluksmomenten van de gevangenen of de haast komische aard van de gruwelijkheden en vernederingen die ze ondergaan. Ik heb tijdens het lezen dan ook meermaals hardop moeten lachen. Deze lichtvoetigheid, die niets afdoet aan het verdriet en de tragiek, is erg bijzonder.
Tegen het einde van het boek is er toch nog een beetje ruimte voor reflectie en interpretatie, en komt de hoofdpersoon tot interessante conclusies op basis van zijn ervaringen. Ook dit stuk van het boek is erg mooi, en ik kijk uit naar het lezen van de overige delen van het drieluik waarvan dit boek het eerste deel is.