A review by houyhnhnm64
De avonden by Gerard Reve

5.0

Hoe ga je een iconische klassieker uit de Nederlandse literatuur beoordelen? Zonder je te laten leiden door die iconische status? Ik weet niet of ik dat kan. Maar: deze herlezing van De Avonden is mij uitstekend bevallen. Niet zolang geleden nog herlas ik een boek van Vestdijk, en ik kon niet anders dan vaststellen dat de houdbaarheidstermijn van dat boek lang verstreken is. Voor De Avonden geldt dat beslist niet. De taal is niet oubollig, verre van, Reves stijl is nog altijd zeer genietbaar. En het boek is bijzonder humorvol. Vooral door de vertelvorm, waarin de lezer naast de uitspraken van de protagonist ook de - vrijwel altijd van die uitspraken afwijkende - gedachten te weten komt. Zo praat Frits in hoofdstuk 9 met de hem niet bekende Eduard Hoogland. Hij was 'fors van gestalte en droeg een bril met een zwaar, donker montuur. Zijn zwarte haar was pluizig en stond stug naar achteren en opzij. Het gezicht was rond en had nergens een hoekige plaats. De ogen waren klein, de neus was kort en de mond had lange, smalle lippen.' Frits denkt dan bij zichzelf: 'Iemand met dit uiterlijk moet geen vlinderdasje dragen.' En: 'Je bent een grote zak.' Even later maakt Frits denigrerende opmerkingen over vrouwen: 'Het zijn gebrekkige, beklagenswaardige wezens'. Dit meent hij niet echt, maar hij probeert Eduard te provoceren. Deze zegt echter alleen maar: 'Ik kan het niet met je eens zijn.' En dan volgen de regels: "'Bè, bè," zei Frits bij zichzelf, 'meneer Zak, geboren Vlinderdas.'" Dergelijke humor, daar staat De Avonden bol van. En de volgende zinnen in deze scène zijn dan: "'Hoe troosteloos is alles,' dacht hij. 'De straten glimmen.' Ze zwegen." Die kwaliteit, om zo met één pennenstreek van register te wisselen, zodat we weer terug zijn bij de naargeestige beklemming waarvan De Avonden doordesemd is, dat is een aparte klasse. Daarom kom ik tot een onvoorwaardelijk 5-sterren oordeel voor deze roman.